متادون چيست | موارد مصرف متادون

متادون (Methadone) دارويي است كه به دليل خاصيت ضد درد و تأثيرات مشابه با مخدرها براي ترك اعتياد به بسياري از مخدرها مانند هروئين و مورفين مورد استفاده قرار مي‌گيرد. مدت تأثير متادون به صورت ميانگين بين 24 تا 74 ساعت است كه با توجه به سوخت و ساز بدن افراد مي‌تواند متفاوت باشد. به همين دليل براي درمان هروئين كه مدت تأثير آن 2 تا 3 ساعت است، به كار مي‌رود.

توجه: متادون به دليل تأثيرات مشابهي كه با مخدرها دارد، حتماً بايد با احتياط مصرف شود. زيرا مصرف غيراصولي اين دارو، بدون تجويز پزشك يا بدون توجه به دستورات پزشك نه تنها كمكي به ترك اعتياد نمي‌كند بلكه خود تبديل به ماده‌اي مي‌شود كه مورد سوءمصرف قرار گرفته و علائم اعتيادي جديدي را در شما ايجاد مي‌كند. براي اطلاعات بيشتر مقاله علائم اعتياد به متادون را مطالعه نماييد.

 

متادون براي چه كساني تجويز مي شود

قرص و شربت متادون براي درمان وابستگي به مخدرهايي نظير هروئين، ترياك، مورفين، شيره و... توسط متخصص تجويز مي‌شود. اين افراد تحت نظارت متخصص بايد متادون را به طور منظم دريافت نمايند، تا از بروز علائم ترك جلوگيري شود.

 

علائم ترك اعتياد به متادون

علائم ترك متادون (withdrawal) با تأخير و 4-3 روز پس از قطع مصرف شروع شده و در روز ششم به اوج مي‌رسد و معمولاً پس از 3-2 هفته برطرف مي‌شود. افرادي كه متادون مصرف مي‌كنند، قطعاً نسبت به بعضي از اثرات آن تحمل پيدا كرده و در صورتي كه اين دارو را به شكل منظم دريافت نكنند يا مصرف آن را ناگهاني قطع كنند، با علائم جسماني و رواني ناخوشايندي رو به رو مي‌شوند.

عوارض جسمي ترك ( غير اصولي ) متادون

عوارض جسمي ترك غير اصولي علائمي نظير اختلال خواب و بي‌خوابي، بدن درد بخصوص پا درد، سرگيجه، تهوع، استفراغ، اختلالات جنسي و كاهش ميل جنسي، كاهش فشار خون، بي‌اشتهايي، ضعف، خارش و اختلال در ديد را شامل مي‌شود.

عوارض روحي و رواني ترك (غير اصولي) متادون

عوارض روحي و رواني ترك غير اصولي به شكل بي قراري و علائم افسردگي، در بعضي موارد اقدام به خودكشي، اضطراب، هيجان و احساس نارضايتي ديده شده است. بهتر است براي پيشگيري از عوارض رواني آزاردهنده مقاله علائم افسردگي شديد را مطالعه نماييد.

مدت زمان ترك اعتياد به متادون

همان طور كه ذكر شد ترك ناگهاني متادون خطرناك است و با توجه به مطالعات انجام شده در بازه زماني طولاني مدت نتيجه بهتري مي‌توان گرفت. طول درمان بسته به دوز مصرفي و شرايط فيزيكي فرد به صورت نسبي توسط پزشك تعيين مي‌شود. افراد با سابقه مصرف دوز بالا و طولاني مدت بين 1 تا 2 سال و برخي ديگر حتي در 1تا 2 ماه هم نتيجه دلخواه را در ترك متادون به دست آورند.

طبق تحقيقات انجام شده بيش از 75 درصد افرادي كه از روش اصولي براي ترك متادون استفاده نكرده‌اند، طي 1 سال بعد از قطع متادون به مصرف مواد باز مي‌گردند. اما راهكارهايي براي از بين بردن علائم و نشانه‌هاي ترك متادون وجود دارد كه براي هميشه شما را از اعتياد رها مي‌كند. براي شروع درمان ترك اعتياد كليك كنيد.

سم زدايي تدريجي متادون

بيماراني كه بيش از 20 سي سي يا 80 گوم دوز مصرف مي كنند، سم زدايي تدريجي يرايشان مناسب تر است. در اين افراد بعد 10 تا 14 روز بستري، سم زدايي انجام مي شود. مدت زمان بستري معتادان، منحصر به فرد است و از بيماري تا بيمار ديگر با توجه به شرايط روحي و جسمي متفاوت است. اين بيماران بعد از ترخيص، جهت جلوگيري از عود و عدم لغزش دوباره بهتر است تحت نظر روان شناس باشند.

سم زدايي فوق سريع

اين سم زدايي مخصوص افرادي است كه دوز مصرفي شان كم تر از 10 سي سي يا 40 ميلي گرم است.در اين روش بيمار 2 يا 3 روز بيش تر بستري نيست و همان چند روز زير نظر پزشك است. سم زدايي فوق سريع مشروط به سن بيمار است كه حداكثر 40 سال است و نبايد سابقه بيماري هاي قلبي و گوارشي داشته باشد.

بهترين روش ترك متادون

 

براي ترك اعتياد به متادون روش‌هاي گوناگوني وجود دارد. بهترين روش درمان متادون كاهش دوز مصرفي و در نهايت كاهش ميزان مصرف آن در طول روز است. اين روش بر اساس ميزان مصرف شما و درگيري بدن‌تان برنامه‌ريزي مي‌شود؛ به طور مثال در صورتي كه مصرف‌تان روزانه 1000 سي سي است، مي‌توانيد زير نظر پزشك آن را به 3 الي 4 وعده 250 سي سي (در طول مدتي كه متخصص در نظر مي گيرد) برسانيد و به مرور آن را كاهش دهيد تا نهايتاً بتوانيد به طوركامل آن را قطع كنيد.

چرا نبايد خودم تنهايي متادون را كم بكنم؟

توجه داشته باشيد كه كاهش دوز تنها بايد تحت نظر متخصص صورت بگيرد، چرا كه اين روند كاهش روز به روز سخت‌تر و پيچيده‌تر از پيش مي‌شود. هر چه متادون كاهش پيدا مي‌كند موانع ترك نيز قدرتمندتر شده و درگيري ميان افكار نيز بيشتر مي‌شود. در اين ميان متخصص ترك اعتياد با استفاده از تكنيك هاي متعدد (براي مقابله با اين ناراحتي ها، حفظ انگيزه‌هاي ترك، تنظيم دوز دارو به نحوي كه كمترين سختي را تحمل كنيد و...) در كنارتان خواهد بود. حضور مشاور ترك تا زماني كه به طور كامل (چه جسمي و چه رواني) از اعتياد به متادون پاك بشويد، ضرورت دارد. 

مراحل ترك اعتياد به متادون

ترك اعتياد به متادون مانند ترك مواد مخدر ديگر داراي مراحلي است كه شامل موارد زير است:

1- تصميم‌گيري و ايجاد انگيزه در خود براي ترك

2- تعيين چگونگي روش ترك با استفاده از مشورت پزشك و روانشناس متخصص در زمينه ترك

3- آشنايي با مشكلات و چالش‌هاي ترك 

4- دريافت يك برنامه درماني مناسب براي كاهش تدريجي دارو

5- استفاده از خدمات روان درماني براي افزايش احتمال موفقيت

6- شركت در برنامه‌هاي پيشگيري از بازگشت

اشتباهات رايج در زمان درمان متادون

از انجام كارهاي زير در زمان ترك جدا خودداري نماييد:

• قطع دارو يا كاهش دارو آن طور كه خودتان مي‌خواهيد؛ به جاي ترك خودسرانه از مشاوره ترك اعتياد بهره‌مند شويد. يك مشاوره خوب مي‌تواند به شما در اين فرايند كمك بسياري كند.
• مصرف قرص‌هاي مسكن و يا ساير مواد افيوني براي جايگزين كردن دارو؛ از مصرف داروهاي جايگزين به صورت خودسرانه خودداري كنيد. براي استفاده از روش‌هاي دارويي حتماً به يك متخصص با تجربه مشورت كنيد. استفاده خودسرانه از داروها مي‌تواند باعث ايجاد آسيب‌هاي جدي شود. براي دريافت مشاوره ترك اعتياد مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي تماس بگيريد.

 

مراقبت هاي بعد از ترك متادون

متادون ماده اي اعتيادآور است و بعد از ترك بيمار علائم روحي و رواني زيادي از خود نشان مي دهد كه نيازمند حمايت و مراقبت است.

افسردگي بعد از ترك: متادون پيامدهاي گسترده اي بر روي سيستم اعصاب و مغز مي گذارد كه يكي از آن ها افسردگي مي باشد. بيمار بعد از تجربه اين احساسات نيازمند دريافت خدمات مشاوره اي و روان شناسي مي باشد.

افزايش وزن پس از ترك: بيماران بعد از ترك معمولا به تغذيه سالم خود اهميت نمي دهند. در اين مواقع بهتر است آب و مايعات فراوان نوشيده شود و از خوردن سبزيجات و مواد پروتئيني غافل نشوند.

وسوسه پس از ترك: وسوسه و ميل به روآوردن دوباره به مواد از عوامل اصلي برگشت به مواد است. هنگامي كه وسوسه به سراغ بيمار مي آيد، بهتر است به تفريحات، بازي هاي جمعي، گروه هاي دوستي و اجتماعي يا مطالعه بپردازد. ورزش منظم و پياده روي نقش مهمي در كاهش وسوسه دارند.

موارد منع مصرف متادون

_در صورت ابتلا به بيماري هاي كبدي
_در صورت ابتلا به بيماري هاي روده و زخم معده و…
_در صورت ابتلا به كم كاري يا پركاري تيروئيد
_در صورت ابتلا به آسم و بيماري هاي تنفسي
_در دوران بارداري و شيردهي
_در صورت مصرف داروهاي هپاتيت
_ در صورت داشتن سابقه سكته مغزي يا تومور مغزي
_در زمان مصرف داروهاي آرام بخش يا شل كننده عضلات
_در صورت ابتلا به كيسه صفرا و پانكراس
_در صورت ابتلا به بيماري قلبي يا حمله قلبي
_در صورت مصرف آنتي بيوتيك هاي قوي

نكات مهم در مورد ترك متادون

 

1- برخي افراد بر اين باورند كه متادون ماده‌اي مخدر نيست. اما اين ماده دقيقاً تأثيرات مشابهي با مخدرها دارد و مناطق مغزي يكساني را درگير خود مي‌كند با اين تفاوت كه اثرات آن تا اندازه‌اي از مخدرهايي نظير هرويين خفيف‌تر است. به همين دليل در درمان اعتياد مورد استفاده قرار مي‌گيرد تا فرد بتواند راحت‌تر مواد مخدر را كنار بگذارد. با اين حال سوءمصرف آن و استفاده سرخود از دوزهاي بالاي اين دارو منجر به علائم شديد اعتياد خواهد شد. 

2- متادون راهي براي درمان اعتياد است، مصرف جايگزين آن براي درمان اعتياد به مدت چند هفته تا چند ماه مي‌تواند يكي از بهترين روش ها براي بهبودي و درمان مواد مخدر باشد.

3- متادون مانند بسياري از مواد اعتيادآور،  تست اعتياد را مثبت مي‌كند. براي مشاوره در مورد  تست اعتياد به متادون و اطلاع از نحوه سريع ترك اعتياد براي آزمايش مي‌توانيد با مشاوران مركز هنر زندگي تماس بگيريد.

4- برخي افراد براي احساس سرخوشي و آرامش، از متادون استفاده مي‌كنند. اما متادون تنها باعث احساس شادابي كوتاه مدت مي‌شود و در طولاني مدت باعث ايجاد كلافگي و افسردگي خواهد شد. 

5- به هيچ وجه نقش مشاوره ترك اعتياد و آماده كردن فرد را با بالا بردن دانش و اطلاعات در مورد بيماري، علائم، نشانه‌ها و عوارض متادون را در فرايند ترك دست كم نگيريد.

 

 

سوالات متداول

مصرف را خودم كم كردم و تا 5 ميلي گرم رساندم اما نميتوانم اين مقدار را قطع كنم، چيكار كنم؟

متخصصان در طي روند درمان متناسب با زمان، دوزها را تنظيم مي‌كنند، عوامل مختلفي مانند سن، جنسيت، شغل، وضعيت تاهل، وضعيت خانوادگي و.... نيز مد نظر متخصص قرار مي‌گيرند، تمام اين عوامل مي توانند بر روند ترك تاثير بگذارند، با كم كردن خودسرانه دارو تنها باعث سخت تر شدن ترك شده‌ايد، چرا كه احتمالا آمادگي لازم براي رسيدن به اين دوز را هم نداشتيد.

شربت متادون بهتر است يا قرص متادون؟
هيچ فرقي با هم ندارند و هر دو اعتيادآور و از مشتقات ترياك هستند.

متادون هيدروكلرايد چيست؟
نام كامل تر و جديدتر متادون است.

آمپول متادون چيست؟
آمپول متادون به صورت تزريقي در مراكز درماني و بيمارستان هاست و با شربت و قرص متادون متفاوت است و براي درد زياد استفاده مي شود.

در چه شرايطي براي ترك اعتياد از متادون استفاده مي شود؟
در افراد بالاي 60 سال كه سابقه بيماري هاي قلبي و ديابت شديد دارند و ترك دارو هم امكان پذير نيست با مشورت پزشك از متادون استفاده مي شود.

سخن آخر

با توجه به عوارض گسترده متادون و ساير مواد مخدر، درمان آن در اولويت قرار دارد. فردي كه متادون مصرف مي كند، علاوه بر مشكلات جسمي مسائل روحي و رواني هم پيدا مي كند كه همين ها سبب بازگشت مجدد به سمت مواد مي شود. بنابراين مراجعه به روان شناس و مشاور براي ترك مواد ضروري است. روان شناسان ما در مركز مشاوره حامي مي توانند در اين زمينه به شما كمك كنند.

 

منبع: ترك متادون

براي دريافت مشاوره در زمينه ترك متادون مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228 و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.